Obecność układu nerwowego to cecha charakterystyczna dla organizmów z królestwa zwierząt. Najbardziej wyspecjalizowany i niezwykle mocno rozwinięty (duża liczba połączeń między neuronami) układ nerwowy ma człowiek.
Rozwój układu nerwowego
Jego rozwój zaczyna się już w siódmym tygodniu od zapłodnienia. W tym czasie możliwe jest wyróżnienie poszczególnych struktur mózgu. Następnie następuje proces różnicowania się rdzenia kręgowego. U trzymiesięcznego płodu jest on w pełni rozwinięty, ale móżdżek i półkule mózgu są niemal gładkie. Charakterystyczne bruzdy i zakręty pojawiają się trzy miesiące później, kiedy w mózgu zaczyna przeważać kora mózgowa. Tuż przed narodzinami mózg z wyglądu przypomina mózg osoby dorosłej. Ale neurony, które są podstawowymi komórkami układu nerwowego nie są jeszcze dostatecznie dojrzałe. Połączenia pomiędzy nimi a innymi komórkami nerwowymi także nie są do końca wykształcone. Funkcjonalną dojrzałość oraz pełne wymiary mózg osiąga dopiero w wieku około 17 lat.
Podział układu nerwowego
Z uwagi na pełnione funkcje i rozmieszczenie układ nerwowy człowieka został podzielony na ośrodkowy i obwodowy. Do układu nerwowego ośrodkowego zaliczono znajdujące się w jamie czaszkowej mózgowie i rdzeń kręgowy, który znajduje się w kanale kręgowym. Nazwa „ośrodkowy” wskazuje nie tylko centralną lokalizację tego układu, ale także pokazuje, że pełni on w stosunku do innych części układu nerwowego funkcję nadrzędną.
Ochrona układu nerwowego
Tkanka nerwowa rdzenia kręgowego i mózgowia jest bardzo delikatna. Musi być chroniona nie tylko przed urazami, ale także wstrząsami. Rolę ochronną pełni kręgosłup, bardzo mocne ściany kostne czaszki oraz pokrywające rdzeń i mózgowie trzy opony: twarda, pajęcza i naczyniowa. Dodatkową ochronę przed wibracjami i drobnymi urazami stanowi płyn mózgowo-rdzeniowy, który znajduje się w komorach mózgowych oraz pomiędzy dwiema wewnętrznymi oponami. Skład płynu mózgowo-rdzeniowego jest podobny do składu osocza krwi. Jest go około 150 mililitrów.